Wszystko o katarze

Błona śluzowa nosa pełni bardzo ważną funkcję ochronną przed alergenami, wirusami, bakteriami i zanieczyszczeniami środowiska. To właśnie w nosie, dzięki sprawnym mechanizmom odpornościowym, większość infekcji zostaje stłumiona w zarodku.

Katar, czyli nadmierne wydzielanie początkowo płynu surowiczego, a następnie gęstego i lepkiego śluzu, może być spowodowany banalną infekcją wirusową lub bakteryjną, alergią albo wysuszeniem błony śluzowej pod wpływem centralnego ogrzewania czy klimatyzacji.

Katar jest nie tylko męczący i nieestetyczny, ale może być przyczyną poważnych chorób zatok, uszu, gardła, krtani, oskrzeli, a nawet płuc. Twierdzenie, że katar leczony trwa siedem dni, a nieleczony tydzień nie jest prawdziwe. Coraz więcej jest osób, które nieżyt nosa męczy przez cały rok.

Przyczyną kataru bakteryjnego i wirusowego jest zakażenie bakteryjne lub wirusowe błony śluzowej nosa. Do rozwinięcia się drobnoustrojów dochodzi przy oziębieniu lub przegrzaniu organizmu, które osłabiają odporność, czyli układ immunologiczny, co stwarza korzystne warunki dla zakażenia błony śluzowej nosa przez wirusy i bakterie chorobotwórcze. Te przenoszą się z osoby chorej na zdrową drogą powietrzno-kropelkową podczas kaszlu i kichania.

Katar wirusowy uzewnętrznia się wyciekiem wydzieliny wodnisto-śluzowej, zaś katar bakteryjny śluzowo-ropnej. Obu katarom może towarzyszyć kichanie, drapanie w gardle, gorączka, uczucie zatkania uszu, ból głowy. Tymczasowo osłabieniu ulega zmysł powonienia i smaku.

Domowe sposoby na katar

Należy reagować już przy pierwszych objawach kataru. Nos trzeba czyścić często, używając jednorazowych chusteczek. Wydmuchujemy każdą dziurkę osobno, zatykając drugą. Nie robimy tego zbyt energicznie, bo wytwarza się wtedy ciśnienie, które może wtłoczyć zakażony wirusami i bakteriami śluz do zatok lub ucha środkowego.

Dobrze zrobi gorąca kąpiel z aromatycznymi olejkami, najlepsze będą eukaliptusowy lub sosnowy, oraz nacieranie pleców, klatki piersiowej i stóp rozgrzewającą maścią, np. kamforową.

Wskazane jest picie rozgrzewających naparów z malin, bzu czarnego, kwiatów lipy. Gorący napój zadziała jeszcze skuteczniej, gdy dodamy do niego łyżkę miodu, sok z połowy cytryny, szczyptę imbiru oraz kilka goździków.

Na bardzo zatkany nos pomoże herbatka z majeranku. Nos udrażnia również jedzenie potraw z czosnkiem, musztardą, chrzanem, pieprzem, cebulą.

W leczeniu kataru sprawdzają się także preparaty do inhalacji, szczególnie olejki eteryczne takie jak: eukaliptusowy, jałowcowy, goździkowy, miętowy, tymiankowy, sosnowy.

Medycyna kontra katar

Duże dawki witaminy C chronią przed wszystkimi rodzajami kataru, a przyjmowane w trakcie nieżytu nosa łagodzą objawy.

Picie dwa razy dziennie wapna musującego zmniejszy ilość wodnistej wydzieliny w nosie i obkurczy naczynia krwionośne.

Wśród farmaceutyków na katar największym powodzeniem cieszą się krople do nosa. Zdaniem lekarzy lepiej jednak stosować preparaty w aerozolu lub w tzw. atomizerze, bo za ich pomocą można bardziej precyzyjnie odmierzyć dawkę leku. Ważne jest przestrzeganie zaleconych przez lekarza zasad dawkowania, gdyż zbyt częste używanie takich preparatów może nasilić katar, wywołać wtórny obrzęk, tzw. polekowy nieżyt nosa. Dla dzieci najodpowiedniejsze są żele, kremy i maści.

Zdecydowaną poprawę przynosi systematyczne stosowanie jałowej soli fizjologicznej lub jeszcze lepiej sterylnego roztworu wody morskiej, co pomoże rozrzedzić zalegającą wydzielinę, którą łatwiej jest usunąć. Odpowiednie nawilżenie przesuszonej śluzówki przywróci właściwe funkcjonowanie mechanizmu obronnego nosa.

Wysuszone, zaczerwienione i bolesne skrzydełka nosa dobrze jest smarować maścią witaminową, np. z witaminą A, lub kremami z dodatkiem wazeliny. Można również wycisnąć z kapsułki witaminę E i nią smarować obolały nos.

Jak w przypadku każdej dolegliwości, najważniejsze jest zapobieganie. Aby uniknąć kataru wirusowego lub bakteryjnego, trzeba przebywać dużo na świeżym powietrzu bez względu na pogodę i nie dopuszczać ani do wychłodzenia, ani do przegrzania organizmu.

Najlepiej jest ubierać się „na cebulkę". Ważne jest wysypianie się i relaksowanie, bo stres i zarywanie nocy to wrogowie systemu immunologicznego. Dieta bogata w warzywa i owoce dostarczy antyoksydantów, które walcząc z wolnymi rodnikami wzmacniają odporność. Antyoksydanty to głównie witaminy A, C i E, które są między innymi w marchwi, szpinaku, brokułach, pomidorach, czerwonej papryce i cytrusach.

15.06.2009

foto:istockphoto.com