Zdrowe ząbki od kołyski

O higienę jamy ustnej naszych milusińskich musimy zacząć dbać jak najwcześniej. Najważniejsze jest wczesne ukształtowanie u dziecka poprawnych nawyków.

Edyta Łancuncewicz- Mazurkiewicz

 Na rozwój zawiązków zębów mlecznych, które rozwijają się częściowo w okresie prenatalnym ma wpływ dieta przyszłej mamy. Zbyt duża ilość węglowodanów oraz posiłki  ubogie w wapń, białko, fosfor i witaminę D3 mogą osłabić przyszłe zęby szkraba. „Mleczaki" są słabo zmineralizowane, a więc bardziej podatne na próchnicę, dlatego zabiegi pielęgnacyjne związane z higieną jamy ustnej dziecka zacznij jak najwcześniej.

Zabiegi higieniczne u niemowląt

Dbałość o higienę jamy ustnej warto rozpocząć już u niemowlęcia. Zanim wyrżną się ząbki, możesz przemywać dziąsełka malucha gazikiem zamoczonym w naparze z rumianku lub przegotowanej wodzie. Nie oblizuj łyżeczki malca podczas karmienia oraz smoczka dziecka, gdyż w ten sposób możesz zarazić je próchnicą. U najmłodszych zabiegi higieniczne wykonuj delikatnie i w przyjemnej atmosferze. Najlepiej regularnie, tak, by stały się one rytuałem. Wówczas dziecko będzie je przyjmować jako oczywiste. Po posiłku dobrze jest chwilę odczekać. Niektóre dzieci początkowo przy zabiegach mogą mieć odruch wymiotny. Z tego powodu nie czyścimy u młodszych dzieci policzków i języka.

Higiena pierwszych ząbków

Z chwilą gdy u malucha pojawią się pierwsze słabo zmineralizowane ząbki, nie powinnaś zapominać o wyczyszczeniu ich przed snem. Możesz przyzwyczajać dziecko do „szczoteczki" używając specjalnie dostosowanych dla dzieci zestawów np. canpol baby.

Około pierwszego roku życia możesz rozpocząć delikatne szczotkowanie, w tym okresie bowiem wyżynają się boczne zęby mające guzki i bruzdy. Jeżeli malec się domaga, pozwól mu  na czynny udział w używaniu szczoteczki. Musisz go jednak pilnować, by nie zrobił sobie krzywdy lub nie zwymiotował. Zacznij powoli wprowadzać minimalne ilości pasty do zębów przeznaczonej dla małych dzieci. Wybieraj pasty o łagodnym, miętowym smaku. Przyzwyczajanie dzieci do past o smakach gum do żucia, cukierków czy coli nie pomoże ci w kształtowaniu prawidłowych nawyków. Smakowe pasty zachowaj na czas buntu malca. Wetrzyj drobinkę pasty wielkości małego paznokcia dziecka we włosie szczoteczki (dzięki temu malec nie połknie jej na początku zabiegu). Tłumacz mu, że szczoteczka służy do mycia ząbków i nie wolno jej rzuć, ssać i gryźć. Kup szczoteczkę o miękkim włosiu, z zaokrąglonymi krawędziami. Istotny jest również antypoślizgowy uchwyt dopasowany do ręki malucha. Po skończeniu pierwszego roku życia warto pomyśleć o skontrolowaniu zębów swojej pociechy w gabinecie dentysty zajmującego się dziećmi. Często już u rocznych dzieci pojawia się tzw. wczesna próchnica, która bardzo szybko postępuje.

Jak dbać o zęby starszaka

W przedziale wiekowym od 2-5 lat dziecko szlifuje swoje umiejętności w zakresie zabiegów higienicznych. Zwykle mając 2,5 roku dzieci mają już 20 zębów mlecznych i kończy się proces ich wykształcania. Nadal powinnaś nadzorować czynności higieniczne malca. Jeżeli dziecko umie już wypłukać jamę ustną, możesz nakładać mu na szczoteczkę pastę o wielkości ziarnka grochu. U zbuntowanego 2-latka czy dużego 5-latka, może pojawić się opór co do twojej pomocy przy szczotkowaniu. Idź na kompromis. Pozwalaj dziecku na samodzielność, ale po wyszczotkowaniu przez niego zębów ty przejmij kontrolę nad szczoteczką i doczyść to, co zostało przez niego pominięte. Jeżeli twoja pociecha nie przepada za szczotkowaniem, spróbuj uprzyjemnić rytuał śpiewaniem piosenki o ząbkach, zastosuj wzmocnienia pozytywne – chwal przed innymi, wytłumacz dlaczego należy dbać o zęby i co się dzieje, gdy się ich nie szczotkuje. Możesz unaocznić mu istnienie osadu na ząbkach kupując płyn lub tabletki które zabarwiają niedomyte miejsca. Jeżeli obawiasz się, że malec połknie płyn, pokaż mu na swoich zębach jak łatwo jest ominąć miejsca, w których gromadzą się bakterie. Możesz poczytać mu bajeczki, w których bohaterowie myją ząbki i co najważniejsze, całą rodziną dawajcie dobry przykład – w weekendy, kiedy jesteście wszyscy razem postarajcie się, żeby dziecko widziało, że mama i tata też szczotkują zęby.

Skuteczne mycie

Ważna jest technika mycia zębów. Możesz zastosować tzw. metodę KAI: powierzchnie żucia, powierzchnie zewnętrzne, powierzchnie wewnętrzne. Najłatwiej nauczyć dziecko czyścić ząbki metodą szorowania (proste, poziome ruchy) lub ruchów okrężnych (jak przy rysowaniu kółek na zębach). Szczotkowanie rozpoczynajcie od najdalszych zębów, zawsze tak samo po to by utrwalić nawyk.

Po piątym roku życia możesz uczyć dziecko posługiwania się nicią dentystyczną. Jest już na tyle duże, że również płukanie jamy ustnej płynami nie powinno sprawiać mu problemów. Twoja pociecha może zacząć myć również język i policzki. Zwykle przy szczoteczkach są powierzchnie dostosowane do dbałości o te części jamy ustnej. Bardzo ważna jest systematyczność. Dbaj o to, aby twoje dziecko myło zęby 2-3 razy dziennie.

Unikaj błędów!

• Od samego początku przestrzegaj higieny, a także diety ograniczającej słodycze.
• Pamiętaj o pierwszej wizycie kontrolnej między 1 a 1,5 rokiem życia. Głównym jej zadaniem będzie oswojenie dziecka, pamiętaj, że pierwszy kontakt jest najważniejszy, starannie dobieraj gabinet.
• Pamiętaj o wizytach kontrolnych u dentysty co najmniej 3 razy w roku.
• Zapobiegaj próchnicy u dziecka stosując się do wskazań lekarza i zadbaj o fluoryzację ząbków pociechy.
• Co 3 miesiące wymień szczoteczkę – nowa szczoteczka czyści skuteczniej, a ponieważ wszystko co nowe jest atrakcyjne, twoje dziecko z większym zapałem będzie jej używać!

Foto: istockphoto.com