Wiadomo, że istnieją, chociaż niewiele osób je widziało. Na pewno są zdrowe i potrzebne, jednak mało kto potrafi dokładnie powiedzieć: dlaczego? Rzadko też uświadamiamy sobie, jak ogromną rolę pełnią w młodym organizmie.

Witamina A

Może być magazynowana w organizmie dziecka i nie musi być uzupełniana codziennie. W nadmiarze szkodzi skórze, wątrobie i układowi kostnemu, jednak nieznane są przykłady groźnego przedawkowania w wyniku pobierania jej jedynie z pożywienia.

Dzienne zapotrzebowanie przedszkolaka:

600 mikrogramów, czyli np. 1/2 szklanki startej marchwi, tuńczyk w puszce (ok. 170 g).

Rola w organizmie

Niezbędna do produkcji i skutecznej pracy limfocytów (białych krwinek), które pomagają organizmowi zwalczać infekcje. Wzmacnia wzrok i zapobiega powstawaniu tzw. kurzej ślepoty (gorsze niż zwykle widzenie po zmroku). Zapewnia zdrowy koloryt skóry dziecka i piękne włosy. Wspomaga proces wzrastania, bierze udział w tworzeniu mocnych kości i zębów.

Bogate źródła

mięso, ryby, nabiał, marchew, szpinak, brokuły, morele, śliwki.

Witamina C

Spożyta w nadmiarze, jest bez trudu usuwana przez zdrowy organizm, dlatego w zasadzie nie grozi przedawkowaniem. Może jednak wpływać negatywnie na stan układu moczowego osób ze skłonnością do tworzenia się kamieni. Szybko ubywa jej z organizmu w sytuacji stresowej lub podczas intensywnego wysiłku.

Dzienne zapotrzebowanie przedszkolaka :

40-75 mg, np. średnie kiwi lub 1/2 szklanki soku pomarańczowego.

Rola w organizmie

Chroni przed anemią, wspomagając tworzenie czerwonych krwinek, czyli erytrocytów. Wzmacnia odporność, zapobiega wielu infekcjom bakteryjnym i wirusowym. Uczestniczy w produkcji podstawowych białek, a tym samym ma wpływ stan kości, ścięgien i części chrzęstnych.

Bogate źródła

dzika róża, czarne porzeczki, truskawki, cytrusy, kapusta, brokuły, ziemniaki.

Witamina D

Organizm pozyskuje ją z diety lub wytwarza pod wpływem światła słonecznego (promienie ultrafioletowe przekształcają w nią substancje tłuszczowe zawarte w skórze dziecka). Niedobory najczęściej występują zimą, bo pobór przez skórę jest wystarczający tylko przy wysokim nasłonecznieniu.

Dzienne zapotrzebowanie przedszkolaka :

10 mikrogramów, pokrywa 20 min. ekspozycji na słońce w okresie od maja do września

Rola w organizmie

Witamina ta wspomaga wchłanianie wapnia i fosforu, a tym samym umożliwia tworzenie mocnych kości i zębów. Wpływa na prawidłowe przewodzenie nerwowe oraz prawidłową pracę serca.

Bogate źródła

tran, tłuste ryby morskie, żółtko jaja, wątrobie, mleko i jego przetwory.

Witamina PP

zwana też witaminą B3 lub niacyną. Należy do witamin z grupy B. Może być prawidłowo przyswajana jedynie w komplecie z witaminami B1, B2 i B6.

Dzienne zapotrzebowanie przedszkolaka:

5-12 mg, czyli np. mały kotlet z piersi kurczaka.

Rola w organizmie

Wspomaga wytwarzanie hormonów płciowych i insuliny, która umożliwia prawidłowe wchłanianie cukrów. Wspiera pracę układu nerwowego i mózgu, zapewniając dzieciom spokojny sen, zdolność uczenia się oraz funkcjonowania w grupie. Uczestnicząc w procesach przyswajania tłuszczów zapewnia odpowiednią dawkę energii. Zapobiega powstawaniu nieświeżego oddechu w jamie ustnej, wspomaga zwalczanie tzw. pleśniawek.

Bogate źródła

pieczywo pełnoziarniste, ryby morskie, mięso, kasza, figi, daktyle, migdały.

Witamina B6

czyli pirydoksyna, należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie, dlatego jej odpowiednia dawka powinna być dostarczana organizmowi codziennie.

Dzienne zapotrzebowanie przedszkolaka :

1,3 mg, np. pół dzwonka łososia z małą porcją kaszy gryczanej.

Rola w organizmie

Pomaga przyswajać białka i tłuszcze. Podnosi odporność organizmu, gdyż uczestniczy w tworzeniu przeciwciał, które zwalczają mikroby. Jest niezbędna przy produkcji czerwonych krwinek i hormonów, w tym serotoniny, odpowiedzialnej za dobry nastrój.

Bogate źródła

tłuste ryby, kiełki i otręby pszenne, indyk, fasola, soja, ryż, banany, orzechy włoskie.

Witamina E

(inaczej tekoferol) jest rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego organizm łatwiej ją magazynuje i lepiej znosi chwilowe niedobory w pożywieniu

Dzienne zapotrzebowanie przedszkolaka:

ok. 6mg, czyli dwa orzechy laskowe

Rola w organizmie

Przyspiesza proces gojenia ran, wzmacnia naczynia krwionośne, chroni skórę przed przebarwieniami. Współuczestniczy w produkcji limfocytów, odpowiedzialnych za funkcjonowanie układu odpornościowego.

Bogate źródła

oliwa, ziarno słonecznika, migdały, orzechy, mleko.

Witamina K

inaczej filochinon jest dostarczana do organizmu od zewnątrz, ale również produkowana przez bakterie żyjące w jelicie grubym człowieka. Jej niedobory mogą wystapić po kuracji antybiotykiem.

Dzienne zapotrzebowanie przedszkolaka :

1 mg na każdy kilogram ciała

Rola w organizmie

Umożliwia krzepnięcie krwi i działa przeciwkrwotocznie. Uczestniczy również w procesie formowania tkanki kostnej. Ma właściwości przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze.

Bogate źródła

zielone warzywa, mleko, jogurty, olej sojowy, tran, mięso, jaja.

Kwas foliowy

To kolejna witamina z grupy B, a dokładniej B9. Zwana czasem folacyną. Rozpuszczalna w wodzie. Szczególnie wymaga uzupełniania w okresie, w którym dziecko przyjmuje spore ilości witaminy C, gdyż sprzyja ona nadmiernemu usuwaniu z organizmu kwasu foliowego.

Dzienne zapotrzebowanie przedszkolaka :

ok. 200 mg, czyli 4 łyżki stołowe szpinaku.

Rola w organizmie

Poprawia wygląd i koloryt skóry. Wspomaga leczenie anemii i produkcję przeciwciał odpornościowych. Zwiększa apetyt w okresie rekonwalescencji po chorobach. Chroni przed zatruciami pokarmowymi i zakażeniami pasożytniczymi.

Bogate źródła

soja, kiełki pszenne, wątróbka, rośliny strączkowe, brokuły, brukselka, marchew, żółtko, morele.

Witamina B12

także z grupy B, rozpuszczalna w wodzie.

Dzienne zapotrzebowanie przedszkolaka :

1-3 mg, np. plaster szynki wołowej, jajko.

Rola w organizmie

Uczestniczy w tworzeniu czerwonych krwinek krwi i materiału genetycznego. Zapobiega anemii złośliwej. Jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.

Bogate źródła

wątroba, mięso, owoce morza, żółtko jaj, nabiał, wzbogacane płatki śniadaniowe.

Foto: Chode/Dreamstime.com